Bijzondere gevallen in beeld

The Devil is in the details – en dat geldt bij pensioenregelingen maar al te vaak. Het langstlopende contract wat een mens in zijn leven zal hebben – langer dan een hypotheekovereenkomst – is de pensioenovereenkomst. Niet om daarmee te pronken, maar om te wijzen op de impact van gewijzigde regelgeving en alle wijzigingen die nog komen gaan.

Verscheidenheid aan pensioenregelingen

Het arbeidsrecht kent een contractsvrijheid, waarbij semi- en driekwart dwingende regelgeving op van toepassing kan zijn. Een arbeidsovereenkomst kan voorzien zijn van statische- of dynamische incorporatiebedingen, en een pensioenovereenkomst kan ingegeven zijn door een cao, verplichtstelling, of ‘slechts’ bestaan uit de toezegging door een werkgever.

Die verscheidenheid brengt alertheid met zich als het gaat om de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel onder de Wet Toekomst Pensioenen. Wij mikken erop hier inhoudelijker over te schrijven rond april 2022. Desalniettemin is het raadzaam voor HR (en de OR) om in beeld te hebben welke pensioenregelingen, reglementen, en mogelijke geïndividualiseerde (compensatie) regelingen zijn getroffen. De zorgplicht van de werkgever wordt in de rechtspraak met het jaar meer uitgekristalliseerd. Het lijkt erop te duiden dat werknemers welbewuste instemming moeten verlenen voor wijzigingen van de pensioenregeling, wil de werknemer aan wijzingen gebonden zijn.

Overgang naar het nieuwe pensioenstelsel

De overgang naar het nieuwe pensioenstelsel gaat mogelijk gepaard met compensatieregelingen, waarover mede door betrokkenheid van de OR consensus wordt bereikt. Om maar wat te noemen: de mogelijkheid kan bestaan dat het gros van een werknemersbestand na een eerdere wijziging deelneemt aan pensioenregeling X, terwijl enkele werknemers bezwaar tegen deze wijziging hebben gemaakt en daarom nog deelnemen aan pensioenregeling Y. Als de karakters van de pensioenregelingen uiteenlopend zijn – denk aan enerzijds een eindloonregeling en anderzijds een (hybride) premieregeling – dan zal HR en een OR daarvan op de hoogte moeten zijn, wil deze zijn instemmingsrecht op grond van art. 27 WOR gedegen kunnen uitoefenen.

De rol van de ondernemingsraad

Bovenop dat instemmingsrecht van de OR komt voorts ook nog de individuele bezwaarmogelijkheid van de werknemer zelf. Op dit punt komt de voornoemde zorgplicht van de werkgever om de hoek kijken. De werknemer zal zodanig geïnformeerd moeten worden, opdat hij tot een welbewuste instemming van een voorgenomen wijziging kan komen. Laat een werkgever dat (abusievelijk) na, dan kan de veroorzaakte pensioenschade tot in de tonnen oplopen.

In de aanloop naar het nieuwe pensioenstelsel luidt ons devies dan ook: HR inventariseer de geldende pensioenregelingen!