Geplaatst op 29 juli 2025
Scheiding volgens Boon/Van Loon – een verdeling met terugwerkende kracht
Bij een scheiding tussen 27 november 1981 en 1 mei 1995 regelt het Boon/Van Loon-arrest de pensioenverdeling. Tenzij de ex-partners bij scheiding hebben afgesproken het pensioen niet of anders te verdelen, of wanneer geen sprake was van een gemeenschap van goederen.
In de eerste bijdragen in de serie Pensioen en Echtscheiding is de basis van pensioenverdeling volgens Boon/Van Loon besproken, en de praktische uitwerking en fiscale behandeling daarvan. In deze vierde en laatste bijdrage, gaan we in op de vraag of een ex-partner ook jaren na de scheiding of pensioendatum aanspraak kan maken op pensioenverdeling.
Verjaring
Bij een pensioenverdeling volgens Boon/Van Loon is er meestal voor gekozen het pensioen op de pensioendatum te verdelen. De ex-partner heeft bij scheiding dan een voorwaardelijk recht gekregen op een deel van de (toekomstige) pensioenuitkering van de andere partner. Maar kan een ex-partner jaren na de scheiding of pensioendatum nog aanspraak maken op pensioenverdeling? Bijvoorbeeld wanneer hierover geen specifieke afspraken zijn gemaakt.
Het antwoord is: ja! Is het pensioen bij scheiding nog niet verdeeld, dan kwalificeert het als onverdeeld goed en moet het pensioen alsnog worden verdeeld. Ook bij een scheiding uit de jaren ’80 dus. Een dergelijke vordering verjaart niet. Wanneer door de ex-partners bij scheiding over de pensioenverdeling geen afspraken zijn gemaakt, betekent dit niet dat het pensioen niet meer hoeft te worden verdeeld.
Rechtsverwerking
De vervolgvraag is of een ex-partner nakoming van de pensioenverdeling kan vorderen? Bijvoorbeeld wanneer jaren na de pensioendatum nog geen aanspraak is gemaakt op de verdeling en betalingen. Of is dan sprake van rechtsverwerking?
Ook jaren na de pensioendatum kán nog aanspraak worden gemaakt op pensioenverdeling en de maandelijkse uitvoering en betaling daarvan. Tenzij sprake is van rechtsverwerking. Daarmee wordt bedoeld dat door de ex-partner de indruk is gewekt dat geen aanspraak meer op pensioenverdeling zou worden gemaakt. En de pensioengerechtigde partner daar gerechtvaardigd op mocht vertrouwen. Enkel tijdsverloop is hiervoor niet voldoende. Er moet sprake zijn van specifieke/bijzondere omstandigheden waaruit dit blijkt.
Of de situatie dat de positie van de pensioengerechtigde partner door het alsnog aanspraak maken op pensioenverdeling onredelijk wordt benadeeld of verzwaard. Een beroep op rechtsverwerking wordt zelden aangenomen. Maar kan de moeite waard zijn! De beoordeling is namelijk afhankelijk van de bijzondere feiten en omstandigheden van het geval. En kan dus in iedere situatie anders uitvallen.
Lees meer
Er zijn volgens de Hoge Raad drie manieren om uitvoering te geven aan de verdeling: 1) het betalen van een bedrag ineens, 2) het afsluiten van een lijfrente, of 3) een voorwaardelijk recht op een deel van het ouderdomspensioen.
Scheiding volgens Boon/Van Loon – een praktische uitwerkingTerugwerkende kracht
Ten slotte de vraag of een vordering tot pensioenverdeling met terugwerkende kracht mogelijk is. Zodat alsnog aanspraak wordt gemaakt op betaling en een verdeling van pensioen vanaf de pensioendatum.
Dit is afhankelijk van de reeds verstreken termijn vanaf de pensioendatum, en dus het moment waarop de eerste betaling aan de ex-partner plaats had moeten vinden. Pensioen kwalificeert namelijk als inkomen en is bedoeld om van te leven. Dat kan een reden zijn om een vordering tot verdeling van het pensioen met terugwerkende kracht te matigen. Daarvoor kan een beroep op de redelijkheid en billijkheid worden gedaan. En kan de rechter oordelen dat de uitbetaling niet met terugwerkende kracht hoeft te worden gedaan. Afhankelijk van de verstreken termijn kan ook een beroep op verjaring de terugwerkende kracht beperken. Namelijk gerekend met en vanaf de verschuldigdheid van de maandelijkse termijnen.
Kortom, een ex-partner kan jaren na de scheiding en/of pensioendatum (alsnog) aanspraak maken op een deel van het pensioen. Of de pensioengerechtigde partner hiertoe gehouden is en over welke periode met terugwerkende kracht hangt af van de feiten en omstandigheden.
Vervolg serie Pensioen en Echtscheiding
Dit was de laatste blog in de serie Pensioen en Echtscheiding met betrekking tot de Boon / Van Loon systematiek. In de volgende blog introduceren wij het wettelijk kader voor pensioenverevening bij een scheiding vanaf 1 mei 1995, op grond van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding.
Wil je meer weten over een pensioenverdeling volgens de Boon/Van Loon systematiek? Download via deze link het whitepaper. Ook vind je op onze website al verschillende artikelen over pensioen en scheiding.
Heb je een geschil met jouw ex-partner over de pensioenverdeling? Dan staan onze advocaten jou graag te woord. Vul het contactformulier in of neem telefonisch contact op met ons kantoor via 013-5070740.
